اعتماد‌به نفس پایین حاصل نوعی کمرویی اجتماعی است. مجله و سایت روانشناسی امروز (Psychology Today) کمرویی و خجالتی بودن را اینطور تعریف می‌کند: «احساس بد و ترسی که بعضی از آدم‌ها در برخورد با آدمهای دیگر احساس می‌کنند». برخلاف درو‌نگرایان که در اوقات تنهایی خود انرژی می‌گیرند، اغلب آدمهای خجالتی از ته دل می‌خواهند با دیگران رابطه برقرار کنند، ولی نمی‌دانند چطور باید این کار را انجام دهند یا اینکه نمی‌توانند اضطراب ناشی از برخورد اجتماعی را تحمل کنند. در این مقاله با ۶ نکته برای از بین بردن حس خجالت آشنا می‌شوید.
آیا در اجتماع فردی خجالتی هستید؟
اگر اینطور است، باید بدانید که تنها نیستید. نزدیک به نیمی از آمریکایی‌ها می‌گویند خجالتی هستند و به نظر می‌رسد کمرویی مسئله‌ای جهانی و رو به افزایش است. تکنولوژی هم در این موج کمرویی نقش بسزایی دارد و هر روز آدمهای بیشتری می‌توانند پشت کامپیوتر خود مخفی شوند و از برخوردهای رو در رو دوری کنند.
حتی انسان‌های خجالتی معمولی هم حالا می‌توانند بهانه‌ای برای دوری از تعاملات اجتماعی و موقعیت‌های جدید داشته باشند؛ تنها چیزی که آنها برای معاشرت یا دوستی نیاز دارند فشار دادن دکمه‌های کامپیوتر است. فرصت‌های رو به کاهش برای ارتباطات رو در رو در زندگی کاری و شخصی، آدمهای خجالتی را در شرایط نا‌مساعد فزاینده‌ای قرار می‌دهد، چرا که آنها در روال عادی زندگی روزانه‌شان مهارت‌های اجتماعی را تمرین نمی‌کنند.
حتی قبل از شهرت فعالیت‌های اجتماعی آنلاین و ارتباطات سایبری، کمرو بودن، به طور شگفت‌انگیزی، امری شایع میان آمریکایی‌های زیادی بوده و این مسئله در فرهنگ‌های دیگر مثل ژاپن و تایوان شایع‌تر نیز بوده است.
دکتر فیلیپ زیمباردو (Philip Zimbardo)، در سال ۱۹۷۵ روانشناس دانشگاه استنفورد مقاله‌ای برای مجله‌ی روانشناسی امروز نوشت به نام «بیماری‌ای اجتماعی به نام خجالت». این مقاله بر پتانسیل سرایت کمرویی تایید می‌کرد. در این مقاله از ۸۰۰ نفر، ۴۰ درصد گفته بودند که خجالتی هستند. مسئله‌ی جالب‌تر اینجاست که به نظر دیگران، بسیاری از کسانی که خود را خجالتی می‌نامند، اصلا خجالتی به‌نظر نمی‌رسند.
تحقیقات اخیر درباره‌ی کمرویی نشان می‌دهد که بخش عمده‌ی خجالتی‌بودن آدم‌ها از نظر دیگران پنهان است. در حقیقت، تنها درصد کمی از آدمهای خجالتی (حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد) آشکارا ناراحتی خود را بروز می‌دهند ولی تمامی این آدم‌ها از درون زجر می‌کشند.
دکتر برناردو کاردوکی، سرپرست مرکز تحقیقات کمرویی دانشگاه جنوب‌شرقی ایندیانا، می‌گوید: «رفتار ظاهرا ملایمِ آدمهای خجالتی، درون آشفته و ناراحت‌شان را پنهان می‌کند. «خجالت» نشان می‌دهد که آنها بی‌نهایت خود‌آگاه هستند و دائما منفی‌وار خود را مورد قضاوت قرار می‌دهند و به طور طاقت‌فرسایی می‌خواهند بدانند دیگران درباره‌ی آنها چه فکر می‌کنند. در حالی که دیگران مشغول سلام و احوال‌پرسی هستند، آدمهای خجالتی در حال برنامه‌ریزی برای کنترل تصور عمومی مردم از خود هستند. اکثر آدمهای خجالتی وقت و انرژی بسیار زیادی را صرف پنهان‌کردن کمرویی خود می‌کنند.»
این افراد ممکن است در محیط‌های اجتماعی، راحت و دارای اعتماد‌به‌نفس به نظر بیایند، ولی اغلب مشغول مکالمه‌ای درونی و منفی هستند و احساس خوب نبودن و ناامنی می‌کنند و از خود می‌پرسند چطور توسط دیگران دیده یا قضاوت می‌شوند. چه خجالتی‌بودن پنهان باشد چه آشکار، باعث آسیب به کسانی می‌شود که آن را تجربه می‌کنند.
- خجالتی‌ها دچار مشکلات اجتماعی می‌شوند، مثل دشواری در ملاقات با آدم‌ها و یافتن دوست‌های جدید که می‌تواند منجر به انزوا، تنهایی و افسردگی شود.
- آنها وقتی که آشکارا مضطرب هستند، کم‌حرفی‌شان ممکن است باعث شود سایرین فکر کنند که آدم‌هایی مغرور و پر‌افاده‌ای هستند یا علاقه‌ای به صحبت ندارند.
- آدمهای خجالتی دائما حواس‌شان به ظاهر و رفتارشان است و به شدت مراقب حرکات خود هستند.
- آدمهای خجالتی بین ترس از نامرئی بودن و دیده‌نشدن یا دیده‌شدن و بی‌ارزش بودن گیر افتاده‌اند.
در بزرگسالان عوامل زیادی موجب کمرویی اجتماعی می‌شود. این عوامل شامل فرهنگ (به طور کلی، غربی‌ها کمتر از شرقی‌ها احساس خجالت می‌کنند)، نوع تربیت، مزاج آدم‌ها، عوامل موروثی و تجارب زندگی می‌شود. عوامل کمرویی هر چه باشد، اکثر مشکلات کمرویی قابل کنترل است و می‌توان بر آنها غلبه کرد.
یکی از بهترین موضوعات برای شروع، خود‌آگاهی و درک چگونگی کمرویی شما است. به موقعیت‌هایی فکر کنید که باعث می‌شوند خجالت بکشید، مثل ملاقات با آدمهای جدید و بودن در جمع‌های عمومی یا صحبت با شریک بالقوه‌ی زندگی عاشقانه‌تان.
خجالتی بودن خود را چطور بروز می‌دهید؟ درونی و از طریق مواظبت از حرکات خود یا فیزیکی، مثل اضطراب در رفتار و طرز ایستادن‌تان، از یاد بردن کلمات یا کناره‌گیری و دوری گزیدن از دیگران؟
اگر نشانه‌های درونی و فیزیکی اضطراب را به عنوان قسمتی از کمرو بودن تجربه کرده‌اید، مهارت‌های آرامشی مثل «تنفس آگاهانه» یا تنفس‌درمانی می‌تواند کمک کند علائم را تحت کنترل خود در‌بیاورید. باید کاملا از علائم و نشانه‌های اضطراب خلاص شده باشید تا بتوانید رفتارهای جدید و همراه با اعتماد به نفس را شروع کنید.
درک کامل خود و چگونگی تاثیرگذاریِ خجالت‌زدگی بر اعتماد به نفس شما، می‌تواند به شما کمک کند مشکل را ریشه‌یابی کنید. در موقعیت‌های اجتماعی چند شیوه وجود دارد که می‌تواند کمک کند خجالت خود را کنار بگذارید و اعتماد به نفس خود را از نو بسازید:
۱. با موقعیت‌های کوچک و بدون تهدید شروع کنید
این مورد می‌تواند شامل فروشگاه‌ها، موزه‌ها یا حتی جایی باشد که به مدت کوتاهی با جمعیت زیادی برخورد داشته باشید. می‌توانید برخوردهای اجتماعی را با لبخند زدن و گفتن سلام به هر چند نفری که می‌توانید شروع کنید. از یک نفر ساعت بپرسید، از شخص دیگری تعریف کنید و یا به کسی کمک کنید. راه‌های ساده‌ای برای صحبت‌کردن با دیگران پیدا کنید. در معرض موقعیت‌های تهدید‌کننده قرار گرفتن می‌تواند به آهستگی کمک کند بر ترس‌های خود غلبه کنید.
۲. مهارت‌های مکالمه‌ای را تمرین کنید
چند موضوع آماده برای صحبت با آدم‌هایی که می‌بینید، داشته باشید. مثل اتفاقی خبری و یا نظری درباره‌ی اتفاقات اطراف‌تان. سوال‌هایی با پایانِ باز بپرسید و جواب‌های نفر مقابل را دنبال کنید. حتی می‌توانید قبل از اینکه در موقعیت قرار بگیرید، بعضی از این موضوعات را با خود تمرین کنید.
۳. به یاد داشته باشید که اکثر مردم آنقدر‌ها هم به شما اهمیت نمی‌دهند
انسان‌ها خیلی بیشتر از آنچه فکرش را بکنید به ظاهر و صحبت‌های خودشان اهمیت می‌دهند. آنها خیلی کمتر از چیزی که شما از مهارت‌های اجتماعی خود و مسائل وابسته به آن می‌ترسید، به رفتارهای شما توجه می‌کنند. این حقیقت به‌تنهایی باید بتواند مقداری از حس وحشت، نگرانی و ناراحتی شما را کاهش دهد.
۴. کارهای درستی که انجام داده‌اید را هدفمند کنید
بعد از برخوردی اجتماعی به جای اینکه به اشتباهات و ایرادات خود بچسبید، به کارهای خوبی که در آن موقعیت کرده‌اید و اینکه چطور بر یک لحظه‌ی خجالت‌آور غلبه کرده‌اید، تمرکز کنید. تمرین زیاد، موفقیت‌های بیشتری را به دنبال خواهد داشت.
۵. توقعات واقع‌بینانه داشته باشید
بسیاری از آدمهای خجالتی، وقتی بحث موقعیت‌های اجتماعی پیش می‌آید، خود را پایبند معیارهای کمال و بهبودهایی غیرممکن و دست‌نیافتنی می‌کنند. آنها وقتی به چیزی که می‌خواهند، دست پیدا نمی‌کنند، خود را به شدت سرزنش می‌کنند. شما نباید برای اینکه برخورد موفقی با آدم‌ها داشته باشید، اصطلاحا مجلس گرم‌کن باشید. قبل از اینکه عازم موقعیتی اجتماعی باشید، برای خود هدف‌های واقع‌بینانه‌ای تعیین کنید.
۶. قبول کنید که چندتایی رد درخواست و پذیرفته نشدن کاملا عادی است
هر چند وقت یکبار، همه‌ی آدم‌ها، چه خجالتی باشند یا نه، نوعی از پس زده شدن و پذیرفته نشدن از جانب دیگران را تجربه می‌کنند. همه از شما خوش‌شان نمی‌آید و این ایرادی ندارد. توقعات خود را از این بابت به درستی کنترل کنید. معمولا پس زدن هیچ ربطی به شخصی که طرد شده ندارد. هدف شما انجام تلاش‌های عادی برای ارتباط با جامعه است و باید بدانید که بعضی‌ها از برخورد‌ها جواب می‌دهد و بعضی هم نه. باید روی برخورد‌هایی که جواب داده‌اند تمرکز کنید.
اگر از اعتماد به نفس ضعیف رنج می‌برید و یا تجربه‌ی میزانی از کمرویی، شما را از لذت‌بردن با دیگران منع می‌کند، می‌توانید کارهای کوچک و قابل کنترلی انجام دهید تا از دست این شرایط خلاص شوید. هر موقعیت کوچکی منجر به پیشرفت‌های افزایشی در اعتماد به نفس شما می‌گردد.
پشت کامپیوترتان مخفی نشوید و برای تلاش نکردن بهانه نیاورید یا از ملاقات با آدمهای جدید دوری نکنید. شما تنها کسی هستید که می‌تواند خود را از رابطه‌های بالقوه‌ای که می‌تواند برای شما شادی به ارمغان بیاورد و افق‌های جدیدی را به روی‌تان بگشاید، محروم کند.
با ایجاد ارتباطی دوباره با آدمهای واقعی، با زندگی عهدی دوباره ببندید و به بقیه اجازه دهید لذتِ بودن با شما را تجربه کنند.
