متأسفانه این روزها در ایران فعالیت سالم در بازاریابی شبکه ای واقعاً کمیاب شده است! شاهدش هم افرادی هستند که هر روزه صنعت ما را ترک می کنند و از تجربه ای که از همکاری با ما داشته اند کاملاً سرخورده و دلخورند. حرف حسابشان هم این است که حقایق، آنگونه که باید، توسط دوستان و لیدرها برایشان بازگو نشده است. این افراد فکر می کردند قانونی بودن بازاریابی شبکه ای و داشتن مجوز فعالیت از اصناف، به معنای سالم بودن تمامی فعالیت هایی است که در تیم شان انجام می شود.
در اینجا سعی می کنم بگویم که بین سلامت یک شرکت بازاریابی شبکه ای و سالم بودن فعالیت تیم های آن تفاوت وجود دارد. یعنی در یک شرکت سالم بازاریابی شبکه ای، یک تیم می تواند سالم کار کند و تیم دیگر ناسالم!
طیف نتورک–هرمی
در اینجا برای اینکه بهتر بتوانید شرایط امروز ایران را درک کنید از طیف نتورک–هرمی استفاده می کنیم.
همانطور که می بینید یک سر این طیف، طرح های سالم بازاریابی شبکه ای قرار دارند و سر دیگر آن طرح های ناسالم هرمی قرار گرفته اند. هر شرکتی (بدون توجه به اینکه چه ادعایی می کند) بسته به نوع پلن، نوع محصولات و همینطور فرهنگ کاری مدیران آن، در جایی از این طیف قرار می گیرد. مثلا هر چقدر که محصولات شرکت شما قابل فروش تر باشند به سمت راست طیف یعنی بازاریابی شبکه ای نزدیک می شوید. ازطرفی هر چقدر که محصولات تان بُنجُل تر و غیرقبال فروش تر باشد به سمت چپ این طیف، یعنی به هرمی ها نزدیک می شوید. بنایراین صرف اینکه یک شرکت بگوید من نتورک هستم تعیین نمی کند که سالم است یا خیر. بلکه با توجه به مواردی که ذکر شد باید ببینید در کجای این طیف قرار می گیرد. بنظر من همانطور که در طیف می بینید بسیاری از شرکتهای ایرانی که در حال حاضر در حال فعالیت اند، جایی بین هرمی های محصولدار و بازاریابی شبکه ای سالم قرار می گیرند. جایی که اسمش را گذاشته ام قابل قبول! البته برای آنهایی که به تازگی با این صنعت آشنا شده اند بگویم که این خودش پیشرفت بزرگی است. چون تا همین ۱۰ سال پیش، همه فعالیت های شبکه ای ایران، هرمیبودند. سپس تبدیل شدند به هرمی های محصولدار. و حالا هم خدا رو شکر فعلا با نظارت مناسب اصناف، تا به امروز که حرکت های خوبی به سمت راست طیف یعنی بازاریابی شبکه ای داشته ایم. و به امید خدا این حرکت را تا رسیدن به بازاریابی شبکه ای سالم ادامه خواهیم داد.
اما نکته مهمتری که قصد دارم در این مقاله به آن بپردازم جای شرکتهای ایرانی در طیف نتورک–هرمی نیست بلکه جای تیمهای فعال ایرانی در این طیف است!
طیف نتورکر-هرمی کار
با توجه به شکل زیر، می خواهم توضیح دهم که چگونه در یک شرکت سالم بازاریابی شبکه ای، تیم ها می توانند هم سالم و هم ناسالم فعالیت کنند.
همانگونه از شکل پیدا است تیمی که شما در آن فعالیت می کنید می تواند به شکل هرمی(ناسالم) و یا به شکل نتورکی(سالم) فعالیت کند. یعنی با اینکه محصولات با کیفیت و قابل فروش اند اما باز هم تیم هایی هستند که به محصولات توجهی نمی کنند و فقط به فکر عضوگیری و پورسانت کشیدن از پلن هستند.
در یک شرکت سالم بازاریابی شبکه ای، می توان کاملاً ناسالم کار کرد!
برای مثال، من چند سال پیش در شرکت اوریف لیم فعالیت می کردم. این شرکت در بیشتر رتبه بندی ها جزو ۱۰ شرکت برتر بازاریابی شبکه ای دنیا قرار می گرفت (هنوز هم همینطور است). از طرفی شکی هم نبود که محصولاتی باکیفیت و با قیمت مناسب داشت که از تنوع بینظیری برخوردار بود. با اینکه این شرکت، یک شرکت کاملا سالم بود اما خیلی از تیم ها داشتند در آن هرمی کار می کردند. یعنی بسیاری از لیدرها و تیم های شان برای اینکه از تیم های دیگر عقب نمانند با سرعت بالا عضوگیری می کردند و عموم ورودی ها نه تنها هیچ آموزش مناسبی درباره مشاوره پوست وزیبایی نمی دیدند بلکه اصلا نمی دانستند که کار چیست. بنابراین مدام با افرادی روبرو می شدیم که کلّی محصول روی دست شان باد کرده بود! در نیتجه، محصولاتی با آن کیفیت را به قیمتهای پایین رد می کردند.
فعالیت سالم وناسالم
با تعریف این دو طیف می خواهم بگویم که فعالیت سالم در یک شرکت بازاریابی شبکه ای که مجوز هم دارد به دو عامل بستگی دارد: یکی اینکه شرکت مزبور در کجای طیف نتورک–هرمی قرار می گیرد. دومی اینکه تیمی که در آن می خواهید عضو شوید در کجای طیف نتورکر-هرمی کار قرار می گیرد. شرکت و تیم شما هر چه به سمت راست این دو طیف نزدیک تر باشید فعالیت سالم تری را تجربه خواهید کرد. تفاوت اساسی فعالیت سالم و ناسالم در نیتجه ی آنها نهفته است:
| فعالیت ناسالم | فعالیت سالم |
| * بیشتر به درد لیدرها و مدیران شرکتها می خورد.
* بر اثر اشباع از هم می پاشد و کار باید از نو در جای دیگری آغاز شود. * کم کم جامعه نسبت به نتورک منفی می شود (همانطور که منفی شده است!) |
* به درد همه اعضای شبکه می خورد.
* بر اثر اشباع از بین نمی رود. * کم کم جامعه با مزایای نتورک آشنا می شود. |
سعی سازمان اصناف بر این است که تا می تواند شرکت ها و تیم ها را به سمت راست این دو طیف حرکت دهد.
ختم کلام
برای ملحق شدن به یک شرکت بازاریابی شبکه ای می توانید از این تست ها کمک گبیرید:
تست اول : اینکه شرکت دارای مجوز فعالیت بازاریابی شبکه ای از اصناف باشد.
تست دوم : اینکه آن شرکت در سمت راست طیف نتورک–هرمی (شکل۱) قرار داشته باشد.
تست سوم: تیمی که قرار است به آن ملحق شوید در سمت راست طیف نتورکر-هرمی کار (شکل۲) قرار داشته باشد.
